Δεν είναι εύκολο να ζει κανείς με διαταραχή του μετατραυματικού στρες (PTSD). Τα συμπτώματα που βιώνει το άτομο δεν είναι μια εύκολη υπόθεση ειδικά όταν πρόκειται για μια χρόνια κατάσταση όπως η σύνθετη διαταραχή του στρες (C-TPSD). Είναι εύλογο λοιπόν το ερώτημα πως θα μπορούσε μια θεραπεία που βασίζεται στην αναπνοή να προσφέρει ανακούφιση σε έναν άνθρωπο που νιώθει τόσο μεγάλο στρες, άγχος και πόνο. Υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί η συνδεδεμένη συνειδητή αναπνοή (Rebirthing Breathwork) να βοηθήσει έναν άνθρωπο που υποφέρει από αυτά τα συμπτώματα; Μπορεί πράγματι να ανακουφίσει από τις πληγές αυτές;
Η συνδεδεμένη συνειδητή αναπνοή (Rebirthing Breathwork), μπορεί να αποδειχθεί ένα πανίσχυρο εργαλείο και για τα άτομα αυτά εφόσον χρησιμοποιηθεί σωστά από έναν έμπειρο θεραπευτή του Rebirthing Breathwork. Ένας από τους λόγους που φαίνεται να λειτουργεί ανακουφιστικά και σε αυτά τα άτομα είναι γιατί τους βοηθά να έρθουν σε επαφή με το εδώ και τώρα, να νιώσουν ασφάλεια και να αποδεχθούν ότι το τραυματικό συμβάν ανήκει στο παρελθόν. Όλα αυτά γίνονται με με έναν απλό τρόπο που στην πράξη αποδεικνύεται πόσο σημαντικός είναι: Μέσω της αναπνοής. Προϋπόθεση είναι να υπάρχει η θέληση να δουλέψει κάποιος με τον εαυτό του και να του προσφέρει την ανακούφιση που τόσο χρειάζεται.

Τι είναι συνδεδεμένη συνειδητή αναπνοή (Rebirthing Breathwork) και γιατί είναι ασφαλές για έναν άνθρωπο με PTSD;

Η συνδεδεμένη συνειδητή αναπνοή (Rebirthing Breathwork) είναι μια από τις αρκετές τεχνικές αυτοθεραπείας που βασίζεται στην αναπνοή. Υπάρχουν αρκετές τεχνικές αναπνοής που βασίζονται στην συνειδητή αναπνοή, ωστόσο εδώ αναφερόμαστε στο Rebirthing Breathwork όπως το ανέπτυξε ο Leonard D. Orr τη δεκαετία του 1970. Η τεχνική χρησιμοποιείται για πάνω από 45 χρόνια στη Δύση αφότου ο Leonard D. Orr «πατέρας» της «δυτικής» μεθόδου την ανέπτυξε και την εφάρμοσε με βάση τις διδασκαλίες που έλαβε από την Ινδία. Η τεχνική είναι απλή και φέρνει τον ασκούμενο σε μια κατάσταση επίγνωσης και ηρεμίας. Η τεχνική βασίζεται στην εισπνοή και εκπνοή από την μύτη και είναι συνδεδεμένη δηλαδή γίνεται χωρίς παύσεις και είναι κυκλική. (Εισπνοή - εκπνοή από τη μύτη). Γίνεται σε ένα περιβάλλον ηρεμίας όπου ο ασκούμενος μπορεί να νιώθει ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Ο ασκούμενος μπορεί να μάθει και τεχνικές breathwork που μπορεί να κάνει και μόνος του στην άνεση και στην ηρεμία του σπιτιού του ή όπου νιώθει ασφάλεια, γεγονός το οποίο σε ένα πλαίσιο ρουτίνας μπορεί να έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Τι δείχνει η πρώτη κλινική μελέτη περίπτωσης;

Παρόλο που δεν έχουν γίνει αρκετές κλινικές μελέτες σχετικά τα οφέλη του Rebirthing Breathwork , οι λιγοστές μελέτες που υπάρχουν μέχρι σήμερα επικεντρώνονται στα οφέλη που παρουσιάζουν οι ασθενείς στο σύνολό τους και εστιάζουν στο αν και πως τα συμπτώματα μειώνονται και όχι τόσο στον μηχανισμό πίσω από αυτό. Επίσης, υπάρχουν αρκετές μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν ότι πράγματι η τεχνική αυτή μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στον έλεγχο των συμπτωμάτων της διαταραχής αυτής.
Η πρώτη πρόσφατη κλινική μελέτη περίπτωσης που έγινε εξέτασε στην ουσία πως η συνειδητή αναπνοή φέρνει στην επιφάνεια το τραύμα ή τα τραύματα που μένουν «αποθηκευμένα» στο σώμα και στην ψυχή του ατόμου με PTSD τα οποία και «μεταφράζονται» με πολλά συμπτώματα και να ανακουφίσει. Οι επιστήμονες κατηγοριοποίησαν τα πιο σοβαρά συμπτώματα του PTSD με βάση το DSM -5 (Εγχειρίδιο της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης για τη διάγνωση ασθενειών) και προσπάθησαν να καταγράψουν πόσο μετριάστηκαν με τη βοήθεια της συνδεδεμένης συνειδητής αναπνοής για παράδειγμα οι παρεμβατικές σκέψεις, η υπερεπαγρύπνηση, ο θυμός, η θλίψη και αποφυγή καταστάσεων, χώρων κτλ που θυμίζουν το τραύμα. Το δείγμα της έρευνας στην αρχή επρόκειτο για 61 στρατιωτικούς πυροσβέστες από την Σάντα Καταρίνα της Βραζιλίας. Όλοι τους είχαν πραγματοποιήσει 8μηνη εκπαίδευση για να πάρουν τον βαθμό του λοχία. Από τους 61 πυροσβέστες οι οποίοι με βάση το ερωτηματολόγιο αυτοαξιολόγησης που συμπλήρωσαν πληρούσαν τα κριτήρια συμμετοχής σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική μελέτη οι 7 τελικά είχαν εκείνα τα συμπτώματα που μαρτυρούσαν ότι έχουν PTSD. Τελικά έμειναν 5 γιατί οι δύο αρνήθηκαν να συνεχίζουν. Από τα 5 άτομα ωστόσο μόνο ένας είχε εμφανή συμπτώματα εκείνη την περίοδο και διάγνωση για PTSD και τελικά ήταν και το μοναδικό άτομο που έλαβε μέρος στη μελέτη. Οπότε αντί για τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική μελέτη με μεγάλο δείγμα πραγματοποιήθηκε μελέτη περίπτωσης που βασιστηκε σε αυτόν τον άνθρωπο που έμεινε.
Ο πυροσβέστης αυτός, ήταν 28 ετών και είχε άριστη φυσική κατάσταση. Ήταν διαζευγμένος, είχε πτυχίο στη Θεολογία και την στιγμή της διεξαγωγής της έρευνας είχε ήδη προϋπηρεσία ως στρατιωτικός πυροσβέστης για 9 χρόνια και 8 μήνες. Η εκπαίδευσή του για να πάρει τον βαθμό του λοχία έλαβε χώρα στην Σάντα Καταρίνα από τον Απρίλιο μέχρι τον Νοέμβριο του 2018. Από τις 7 Αυγούστου μέχρι και τις 21 Νοεμβρίου του 2021 του ίδιου έτους έχει 8 συνεδρίες Rebirthing. Είχε δύο σοβαρά ατυχήματα στη ζωή του τα οποία και τα δύο συνδέονταν με την εργασία του. Πριν τις συνεδρίες δεν ήταν σε θέση να περιγράψει ούτε τι βίωνε ούτε γιατί σε κανέναν. Στην αρχή όταν ξεκίνησαν οι συνεδρίες του άρχισε να έρχεται στην επιφάνεια οργή που δεν είχε συνδέσει με τα τραύματά του την οποία ωστόσο μπόρεσε να εκμυστηρευτεί στην θεραπεύτρια που ανέλαβε τις συνεδρίες αρκετά αργότερα. Στις επόμενες συνεδρίες τελικά κατάφερε να εξωτερικεύσει τι του συνέβη όχι μόνο κατά τη διάρκεια των δύο ατυχημάτων αλλά και να αποκαλύψει ακόμα περισσότερες λεπτομέρειες για τη ζωή του, ακόμα και για τον τρόπο με τον οποίο γεννήθηκε, ο οποίος ήταν αρκετά δύσκολος. Αυτό που φάνηκε μέσα από την δική του περίπτωση είναι ότι το Rebirthing Breathwork τελικά τον βοήθησε όχι μόνο στην αναγνώριση του τραύματός του αλλά και στην αποδοχή του. Αυτή η επίγνωση ήταν τελικά που τον βοήθησε να διαχειριστεί καλύτερα την ψυχοσυναισθηματική του κατάσταση. Τα συμπτώματά του μετριάστηκαν κατά πολύ μετά την πέμπτη συνεδρία και ειδικά από την στιγμή που μέσω της διαδικασίας αυτής μπόρεσε να αποδεχτεί τι του συνέβη.

Συμπεράσματα

Η μελέτη αυτή παρόλο που έχει αρκετούς περιορισμούς όπως αναφέρουν οι επιστήμονες (το δείγμα είναι μικρό) δείχνει ότι η αναπνοή μπορεί να «επεμβαίνει» ρυθμιστικά τόσο στο αυτόνομο κεντρικό νευρικο σύστημα όσο στο παρασυμπαθητικό σύστημα και βοηθά το τον οργανισμό να φτάσει σε άλλα επίπεδα χαλάρωσης. Αυτό που παρατηρήθηκε από τους ειδικούς είναι ότι η αναπνοή ομαλοποιεί την μεταβλητότητα ή διακύμανση του καρδιακού ρυθμού ηρεμίας (HRV ή ΔΚΡ). Η ΔΚΡ είναι αρκετά καλή, στο να δείχνει πόσο το αυτόνομο νευρικό σύστημα βρίσκεται σε ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο μηχανισμών. Με πιο απλά λόγια, όταν ένας άνθρωπος βιώνει στρες τότε το συμπαθητικό του σύστημα πατάει φρένο. Αντίθετα όσο περισσότερο το παρασυμπαθητικό του σύστημα πιάνει δουλειά τόσο πέφτουν οι ρυθμοί. Η αναπνοή παρακινεί τον ασκούμενο να αφήσει να βγουν στην επιφάνεια τα βιώματα που έρχονται εκείνη τη στιγμή χωρίς να προσπαθήσει να ελέγξει τις σκέψεις του. Αυτό συμβαίνει καθώς ενεργοποιείται το αυτόνομο κεντρικό σύστημα ωστόσο επισημαίνεται ότι χρειάζονται περισσότερες έρευνες. Αξίζει να σημειωθεί ότι το αυτόνομο νευρικό σύστημα ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της καθημερινής ζωής μέσω ασυνείδητων λειτουργιών και έχει σημαντικό ρόλο τόσο στη σκέψη, όσο τη συμπεριφορά και τη συναισθηματική και σωματική κατάσταση του ατόμου.
Με το Rebirthing Breathwork το σώμα και το μυαλό χαλαρώνουν παράλληλα και αρχίζουν και «επικοινωνούν» καλύτερα. Αυτό είναι αρκετά σημαντικό καθώς στην πράξη δείχνει ότι η αναπνοή μπορεί να φέρει σε ισορροπία των συναισθηματικό νου (τι νιώθω) με με τον λογικό νου (τι σκέφτομαι). Αυτό είναι πολύ σημαντικό για όσα άτομα δουλεύουν με τα τραύματά τους πόσο μάλλον για έναν άνθρωπο που παλεύει με τα συμπτώματα του PTSD και επιθυμεί να βελτιώσει την ψυχοσυναισθηματική του κατάσταση.

Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι όταν υπάρχει σοβαρή κατάσταση ο ασκούμενος πρέπει να παρακολουθείται από ειδικό ψυχολόγο - ψυχίατρο.

Το Rebirthing Breathwork μπορεί να συμπληρώσει τη θεραπεία και δεν θα ήταν καλό να την υποκαθιστά. Σε ήπιες περιπτώσεις ωστόσο δεν αποκλείεται να βοηθήσει ακόμα στην εξάλειψη των συμπτωμάτων. Το εργαλείο αυτό δίνει δύναμη στα χέρια του ατόμου να φτιάξει μια ρουτίνα, που μπορεί να αποτελέσει μια μεγάλη βοήθεια στα προβλήματα του.

*To PTSD ή διαταραχή του μετατραυματικού στρες είναι μια σειρά αντιδράσεων που βιώνει ένα άτομο που έχει εκτεθεί σε ένα τραυματικό συμβάν είτε ως θύμα είτε ως μάρτυρας αυτού. Αυτές οι αντιδράσεις περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων εφιάλτες, παρεμβατικές σκέψεις, αποφυγή καταστάσεων, χώρων, απομόνωση, θυμό και ευερεθιστότητα μεταξύ άλλων. Η κύρια διαφορά με το CTPSD είναι ότι το PTSD μπορεί να κρατήσει για λίγους μήνες ενώ το CTPSD είναι πλέον μια χρόνια κατάσταση. Η «αποκρυστάλλωση» της χρόνιας διαταραχής μέσα στο άτομο γίνεται μετά από παρατεταμένη έκθεση σε τραυματικά γεγονότα. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να κυμαίνονται από ήπια μέχρι σοβαρά και σε αρκετές περιπτώσεις το άτομο χρειάζεται πέρα από ψυχολογική και ψυχιατρική υποστήριξη ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασής του.
De Wit, Paulus & Cruz, Roberto.(2020). Treating PTSD with Connected Breathing: A Clinical Case Study and Theoretical Implications.
European Journal of Trauma & Dissociation. 5. 10.1016/j.ejtd.2020.100152.
Fanny van Laere & Leonard Orr (2011).
Μanual for rebirthers: How to deepen your Rebirthing process. Masterfully guide other people`s process and be a successful Rebirthing Professional. Vision Libros
Ειρήνη Γελέκη. Συνθήκες άγχους και χαλάρωσης: Η επίδραση του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος στη σκέψη, τη συμπεριφορά, τη συναισθηματική και σωματική κατάσταση.
Ανακτήθηκε από www.psychology.gr Νίκος Βαρδαβάς. Διακύμανση καρδιακού ρυθμού – ΔΚΡ (Heart rate variability – HRV): Τι είναι και τι μπορεί να σου δείξει.
Ανακτήθηκε από www.nick vardavas.com.">Natura Nrg